WYMAGANIA  PROGRAMOWE         

                                       Język  polski  kl.  IV

MÓWIENIE

Na poziomie podstawowym uczeń:

1.     Nawiązuje kontakt z rówieśnikami i osobą dorosłą.

2.     Potrafi sformułować pytanie i odpowiedź w związku z konkretną i wyobrażoną sytuacją życiową.

3.     Dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, używa odpowiednich zwrotów grzecznościowych, okazuje szacunek.

4.     Odtwarza kolejne zdarzenia.

5.     Mówi na temat, opowiada i streszcza teksty.

6.     W wypowiedziach prezentuje logiczny tok myślenia.

7.     Umie poinformować, złożyć życzenia, gratulacje.

8.     Wygłasza tekst z pamięci.

9.     Poprawnie wymawia głoski, grupy głosek, właściwie akcentuje rodzime wyrazy.

10.                        Podejmuje próby doskonalenia swoich wypowiedzi, zgodnie z uwagami nauczyciela.

Na poziomie ponadpodstawowym uczeń:

1.     Przedstawia i uzasadnia własne zdanie z zachowaniem reguł grzecznościowych.

2.     Rozpoczyna rozmowę i bierze czynny udział w rozmowie na temat związany z życiem, lekturą, filmem.

3.     Formułuje jasne pytania w celu uzyskania jasnej informacji.

4.     Mówi płynnie, w sposób uporządkowany na temat codzienności, lektur, filmu, unika powtórzeń.

5.     Buduje spójne wypowiedzi jako świadek i uczestnik wydarzeń.

6.     Umie opisać, poinstruować, zachęcić.

7.     Wygłasza tekst z pamięci, stosując akcent, zmieniając tempo, posługując się pauzą i barwą głosu.

8.     Wspomaga wypowiedź gestem, mimiką, właściwym tempem i stosowaniem pauz.

9.     Samodzielnie szuka rozwiązań doskonalących wypowiedź.

CZYTANIE

Na poziomie podstawowym uczeń:

1.     Czyta teksty (opowiadania, powieści, wiersze, instrukcje, przepisy, tabele, notatki, schematy) cicho i rozumie je w takim stopniu, by odpowiedzieć na podstawowe pytania dotyczące treści.

2.     Płynnie czyta teksty głośno, które wcześniej przygotował, stosuje prawidłową wymowę i akcent.

3.     Rozróżnia teksty poetyckie i prozatorskie oraz użytkowe.

4.     Z pomocą nauczyciela nazywa elementy świata przedstawionego (bohater, czas, miejsce, wydarzenia).

5.     Odróżnia wypowiedź narratora od bohaterów utworu.

6.     Wie, czym jest wers, zwrotka.

7.     Z pomocą nauczyciela odczytuje dane z artykułów, instrukcji, przepisów, tabel, schematów, notatek.

Na poziomie ponadpodstawowym uczeń:

1.     Czyta teksty cicho i rozumie ich znaczenie, samodzielnie odkrywa niektóre znaczenie przenośne.

2.     Przygotowuje poprawne głośne czytanie z uwzględnieniem zasad wyrazistego wymawiania i akcentowania.

3.     Odróżnia teksty poetyckie od prozatorskich.

4.     Wskazuje przenośnię, porównanie, epitet.

5.     Samodzielnie wyróżnia elementy świata przedstawionego w opowiadaniu, baśni.

6.     Posługuje się pojęciami; narrator, bohater, rym, wers, zwrotka.

7.     Odczytuje, rozumie i potrafi wykorzystać treści zawarte w artykułach, instrukcjach, przepisach, tabelach, schematach i notatkach.

SŁUCHANIE

Na poziomie podstawowym uczeń:

1.     Odpowiednio reaguje na polecenia, rozumie proste polecenia, instrukcje, notuje według ustalonych zasad, np. wpisuje do tabeli.

2.     Słucha wypowiedzi innych i odpowiednio na nie reaguje, np. uśmiechem, powagą, smutkiem.

3.     Pyta o niezrozumiałe wyrazy i zwroty.

4.     Nie przerywa wypowiedzi innych.

5.     Powtarza swoimi słowami ogólne znaczenie wypowiedzi kolegi, nauczyciela, opowiadania.

6.     Rozpoznaje nastrój słuchanych tekstów.

Na poziomie ponadpodstawowym uczeń:

1.     Uważa podczas słuchania dłuższej wypowiedzi.

2.     Nie zniekształca treści słuchanych przekazów.

3.     Potrafi odróżnić informacje najważniejsze od mniej ważnych.

4.     Na podstawie słuchanego tekstu potrafi narysować plan, ilustrację do tekstu, wyrazić swoje zdanie, ułożyć pytania.

PISANIE

Na poziomie podstawowym uczeń:

1.     Buduje poprawne pod względem logiczno-składniowym wypowiedzenia (równoważniki zdań oraz zdania pojedyncze i złożone).

2.     Potrafi zapisać dialog.

3.     Buduje ramowy plan wypowiedzi w formie równoważników zdań, zdań oznajmujących i pytających.

4.     Tworzy opowiadanie odtwórcze.

5.     Z pomocą nauczyciela redaguje notatkę w formie schematu, tabeli, planu.

6.     Zna i potrafi zastosować poznane zasady ortografii i interpunkcji.

7.     Stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu.

8.     Dzieli wypowiedź na części kompozycyjne (wstęp, rozwinięcie, zakończenie) według planu ramowego.

Na poziomie ponadpodstawowym uczeń:

1.     Stosuje różnorodne pod względem składniowym wypowiedzenia pojedyncze i złożone.

2.     Potrafi zastosować dialog w innych formach wypowiedzi, np. w opowiadaniu.

3.     Układa i przekształca plan wypowiedzi pisemnej.

4.     Samodzielnie układa opowiadanie twórcze, list, redaguje instrukcje i reguły.

5.     Dokonuje poprawy napisanego tekstu.

6.     Układa pracę zgodnie z planem, stosuje akapity.

LEKTURY

1.     J. Brzechwa „Akademia pana Kleksa”

2.     C. Collodi „Pinokio”

3.     H. Sienkiewicz “Janko Muzykant”

4.     J. Korczakowska ,,Spotkanie nad morzem”

KONTROLI  I  OCENIE  OSIĄGNIĘĆ  UCZNIÓW  NA  LEKCJACH  JĘZYKA  POLSKIEGO  PODLEGAJĄ:

1.     Aktywność i zaangażowanie ucznia (między innymi skrupulatne prowadzenie zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń).

2.     Wypowiedzi ustne.

3.     Technika czytania i rozumienie czytanego tekstu.

4.     Recytacja.

5.     Wypowiedzi pisemne, np. wypracowania, notatki, plan wydarzeń, dialog.

6.     Prace klasowe, sprawdziany, kartkówki dotyczące treści gramatycznych, ortograficznych oraz znajomości lektur.

7.     Testy sprawdzające.

8.     Inne prace dodatkowe, np. udział w akademiach, konkursach, kółku przedmiotowym.

9.     Dyktando.

                                     Język  polski  kl. V

MÓWIENIE

Na poziomie podstawowym uczeń:

1.     Nawiązuje kontakt słowny z rówieśnikami (praca zbiorowa, grupowa) i nauczycielem.

2.     Bierze udział w rozmowie na określony temat; formułuje prawidłowe do danej sytuacji pytania i odpowiedzi.

3.     Buduje spójne i logiczne wypowiedzi.

4.     Umie opowiadać i streszczać teksty fabularne z zachowaniem kolejnych wydarzeń, opisywać przedmiot, krajobraz, wygląd zmyślonej (fikcyjnej) lub rzeczywistej postaci.

5.     Dostosowuje wypowiedź do sytuacji komunikacyjnej.

6.     Wyraża polecenie, prośbę.

7.     Tworzy wypowiedź o charakterze zaproszenia, przeprosin, odmowy.

8.     Wygłasza tekst z pamięci, zwracając uwagę na tempo, słowa kluczowe, pauzę.

9.     Stara się zachować poprawność językową wypowiedzi, stosuje się do uwag nauczyciela, wyraża gotowość doskonalenia swoich umiejętności.

10.                       Korzysta z różnych środków pozasłownych wypowiedzi w celu jej wzbogacenia.

Na poziomie ponadpodstawowym uczeń:

1.     Podtrzymuje rozmowę z rówieśnikami i nauczycielem, aby wykonać, sprawdzić i poprawić lub udoskonalić realizowane zadania.

2.     Bierze aktywny udział w dyskusji na temat codzienności czy tekstu kultury (rozpoczyna, podtrzymuje, kończy rozmowę).

3.     Przedstawia własny punkt widzenia i popiera swoje stanowisko przykładami z życia, lektury, stosując odpowiednie słownictwo.

4.     Barwnie opowiada teksty fabularne, opisuje, dobierając odpowiednie środki językowe.

5.     Tworzy różnorodne komunikaty w zależności od celu wypowiedzi bądź sytuacji.

6.     Wyraża obietnicę, zachętę, współczucie, zwątpienie.

7.     Potrafi żartować z zachowaniem granic norm obyczajowych, dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji.

8.     Wygłaszając tekst z pamięci, zwraca uwagę słuchacza na ważne treści, zmusza do przemyśleń nad wygłoszonym utworem (stosuje pauzę, posługuje się barwą i tonem głosu).

9.     Stosuje się do reguł językowych.

10.                       W zależności od celu wypowiedzi dobiera pozasłowne środki porozumiewania się (gest, mimika), aby komunikat był pełny i czytelny dla odbiorcy.

CZYTANIE

Na poziomie podstawowym uczeń:

1.     Czyta teksty cicho i rozumie ich ogólne znaczenie, rozpoznaje ich funkcję w kształceniu języka.

2.     Płynnie czyta teksty głośno, poprawnie wymawia i akcentuje wyrazy.

3.     Rozróżnia teksty artystyczne i użytkowe, poetyckie i prozatorskie.

4.     Nazywa elementy świata przedstawionego w opowiadaniu, baśni, micie, legendzie.

5.     Rozumie pojęcia; narrator, bohater, podmiot liryczny, świat przedstawiony, odbiorca, przenośnia, epitet, porównanie, uosobienie, zwrotka, refren, rym, wers.

6.     Odczytuje dane z artykułów, instrukcji, przepisów, ogłoszeń, map, schematów, notatek, wykresów.

Na poziomie ponadpodstawowym uczeń:

1.     Czyta teksty cicho, rozumie ich znaczenie i odkrywa ich znaczenie przenośne.

2.     Podczas głośnego czytania stosuje zasady wyrazistej wymowy i intonacji, podkreślając rozumienie znaczenia utworu.

3.     Rozpoznaje cechy charakterystyczne różnych tekstów kultury (teksty literackie, użytkowe, publicystyczne, popularnonaukowe, przedstawienia teatralne i filmy, wystawy).

4.     Omawia elementy świata przedstawionego w utworze.

5.     Posługuje się terminami; narrator, bohater, podmiot liryczny, świat przedstawiony, odbiorca, przenośnia, epitet, porównanie, zwrotka, rym, refren, wers.

6.     Odczytuje i potrafi wykorzystać  dane z artykułów, instrukcji, przepisów, ogłoszeń, map, schematów, notatek, wykresów.

SŁUCHANIE

Na poziomie podstawowym uczeń:

1.     Skupia uwagę podczas słuchania dłuższej wypowiedzi.

2.     Rozumie słyszane polecenia, instrukcję i inne wypowiedzi nauczyciela oraz uczniów w takim stopniu, by umieć je odtworzyć.

3.     Odróżnia informacje ważne od mniej ważnych w słyszanych wypowiedziach.

4.     Na podstawie słuchanego tekstu potrafi ułożyć pytania dotyczące najważniejszych jego treści.

5.     Rozumie zamiary nadawcy wypowiedzi.

Na poziomie ponadpodstawowym uczeń:

1.     Słuchając tekstu artystycznego, rozumie znaczenie dosłowne oraz przenośne.

2.     Umiejętnie słucha poleceń, instrukcji i innych wypowiedzi nauczyciela oraz uczniów, tak, że potrafi samodzielnie zanotować treść lub najważniejsze myśli zawarte w tych wypowiedziach.

3.     Potrafi wykorzystać informacje zawarte w wysłuchanym tekście do tworzenia własnego tekstu.

PISANIE

Na poziomie podstawowym uczeń:

1.     Buduje poprawne pod względem logiczno-składniowym wypowiedzenia pojedyncze i złożone, łączy je w spójną wypowiedź na określony temat.

2.     Potrafi zredagować opowiadanie z dialogiem, opis przedmiotu, krajobrazu, kartę pocztową, list, telegram, zaproszenie, zawiadomienie.

3.     Opisuje cechy wyglądu i charakteru postaci fikcyjnej lub literackiej.

4.     Wybiera z tekstu najważniejsze informacje i zapisuje je w formie kilkuzdaniowej notatki.

5.     Streszcza teksty fabularne.

6.     Uzupełnia notatki w formie tabeli, wykresu, schematu.

7.     Tworzy plan ramowy w formie zdań oznajmujących, pytających lub równoważników zdań.

8.     Potrafi przyporządkować wydarzenia szczegółowe do punktów planu głównego.

9.     Stosuje zasady ortografii i interpunkcji.

10.                       Stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu.

11.                       Dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne (akapity).

Na poziomie ponadpodstawowym uczeń:

1.     Buduje spójne wypowiedzi na określony temat, stosując wypowiedzenia różniące się pod względem składniowym i słownictwo odpowiednie do sytuacji komunikacyjnej oraz celu wypowiedzi.

2.     Pisze sprawozdanie z imprezy szkolnej, instrukcję, przepis, regułę.

3.     Stara się jak najpełniej opisać postać literacką lub rzeczywistą, przedstawiając jej cechy wyglądu, osobowości, charakteru.

4.     Potrafi stworzyć notatkę w formie wypowiedzi ciągłej, tabeli.

5.     Tworzy plan ramowy i szczegółowy, swobodnie go przekształca.

6.     Świadomie stosuje elementy świata przedstawionego w opowiadaniu twórczym, baśni, legendzie, zachowuje ich cechy gatunkowe.

7.     Dokonuje poprawy napisanego przez siebie tekstu.

8.     Dba o układ graficzny (akapity), czytelność i estetykę zapisu.

LEKTURY

1.     F.H. Burnett „Tajemniczy ogród”

2.     L.M. Montgomery „Ania z Zielonego Wzgórza”

3.     J. Parandowski „Tułaczka Odyseusza”

4.     H. Sienkiewicz „W pustyni i w puszczy”

KONTROLI  I  OCENIE  OSIĄGNIĘĆ  UCZNIÓW  NA  LEKCJACH  JĘZYKA  POLSKIEGO  PODLEGAJĄ:

1.     Aktywność i zaangażowanie ucznia, m. in. Skrupulatne prowadzenie zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń.

2.     Wypowiedzi ustne.

3.     Technika czytania i rozumienie czytanego tekstu.

4.     Recytacja.

5.     Wypowiedzi pisemne, np. wypracowania, notatka, plan wydarzeń.

6.     Prace klasowe, sprawdziany, kartkówki; gramatyczne, ortograficzne, znajomości lektur.

7.     Testy sprawdzające.

8.     Dyktando.

                              Język polski kl. VI

MÓWIENIE

Na poziomie podstawowym uczeń:

1.     Jako nadawca i odbiorca komunikatu buduje spójne, zrozumiałe wypowiedzi, posługując się poprawnym, odpowiednio dobranym słownictwem.

2.     Układa pytania i odpowiedzi odpowiednie do sytuacji komunikacyjnej.

3.     Uczestniczy w dyskusji, przedstawia trafne argumenty, stosuje się do zasad kulturalnej dyskusji.

4.     Opowiada, stosując różnego rodzaju wypowiedzenia.

5.     Wzbogaca opowiadanie, wprowadzając dialog.

6.     Opisuje swoje przeżycia w danej sytuacji, nazywa przeżycia wewnętrzne bohatera lektury.

7.     Charakteryzuje bohatera, ocenia jego postępowanie.

8.     Wygłasza z pamięci teksty poetyckie i prozatorskie, stosując się do zasad interpunkcji oraz intonacji zdaniowej.

9.     Stara się zachować poprawność językową i stylistyczną wygłaszanych komunikatów.

Na poziomie ponadpodstawowym uczeń:

1.     Świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej.

2.     Buduje spójne, poprawne pod względem językowym wypowiedzi, zróżnicowane stylistycznie w zależności od intencji nadawcy i rodzaju adresata.

3.     Umiejętnie korzysta z bogatego zasobu słownictwa.

4.     Aktywnie uczestniczy w dyskusji na podany temat.

5.     Uzasadnia swoje stanowisko przez logiczne, przekonywujące argumenty poparte odpowiednimi przykładami.

6.     Przejawia szczególną dbałość o przestrzeganie zasad kulturalnej dyskusji.

7.     Ubarwia opowiadanie dialogiem, opisem przeżyć wewnętrznych i monologiem wewnętrznym postaci.

8.     Za pomocą odpowiedniego słownictwa pośrednio i bezpośrednio charakteryzuje bohatera, analizuje i ocenia jego postawę, biorąc pod uwagę motywy działania i odwołując się do uniwersalnych wartości moralnych.

9.     Wygłaszając teksty z pamięci, podejmuje próbę interpretacji głosowej, stosuje pauzę, dobiera odpowiednią barwę głosu i ton głosu, zaznacza akcent.

10.                       Wykorzystuje odpowiednio dobrane środki komunikacji pozawerbalnej (gest, mimika, ruch ), dbając, aby zamiary nadawcy oraz cel komunikatu językowego były czytelne dla adresata.

11.                       Stosuje normy językowe, dba o poprawność stylistyczną  komunikatu, dokonuje samodzielnie poprawy wygłaszanego tekstu.

CZYTANIE

Na poziomie podstawowym uczeń:

1.     Czyta ze zrozumieniem na poziomie znaczeniowym i krytyczno-twórczym odpowiednio dobrane teksty literackie.

2.     Rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową.

3.     Analizuje zależności między użytymi w utworze środkami stylistycznymi a jego treścią.

4.     Wyróżnia postać mówiącą w różnych gatunkach i rodzajach literackich.

5.      Rozróżnia pojęcia fabuła, akcja, wątek.

6.     Wyróżnia rodzaje powieści i opowiadania.

7.     Formułuje wnioski na podstawie treści wybranych z utworu epickiego i poetyckiego.

8.     Odczytuje takie teksty kultury, jak: obraz, plakat, komiks, rzeźba.

9.     Zauważa podobieństwa i różnice między utworem literackim a jego adaptacją filmową lub teatralną.

10.                       Dostrzega różnice w realizacji tego samego tematu lub motywu w różnych dziedzinach sztuki i w różnych formach wypowiedzi artystycznej ( np. wiersz, pieśń, obraz, rzeźba ).

11.                       Dostrzega zasady oddziaływania reklamy na odbiorcę, tworzy własną reklamę.

Na poziomie ponadpodstawowym uczeń:

1.     Czyta różne teksty literackie na poziomie krytyczno-twórczym.

2.     Rozumie funkcję użytych w utworze środków stylistycznych, odczytuje znaczenie przenośne i symboliczne odpowiednio dobranego tekstu poetyckiego i prozatorskiego.

3.     Analizuje znaczenie postaci mówiącej w tekście.

4.     Zna elementy świata przedstawionego, posługuje się terminami: fabuła, akcja, wątek.

5.     Wyróżnia cechy opowiadania i różnych rodzajów powieści.

6.     Na podstawie analizy treści utworów poetyckich i prozatorskich odkrywa podstawowe prawa dotyczące człowieka i otaczającego go świata.

7.     Analizuje i odczytuje odpowiednio dobrane teksty kultury na poziomie krytyczno-twórczym.

8.     Porównuje utwory literackie z ich adaptacją filmową lub teatralna.

9.     Bada zależności między tworzywem wypowiedzi artystycznej a realizacją tego samego tematu lub motywu w różnych dziedzinach sztuki.

10.                       Wypowiada opinie na temat reklam i wyjaśnia werbalne oraz niewerbalne mechanizmy oddziaływania reklamy na odbiorcę.

SŁUCHANIE

Na poziomie podstawowym uczeń:

1.     Słucha i rozumie wypowiedzi swoich kolegów jako aktywny uczestnik sytuacji komunikatywnej.

2.     Dokonuje przekładu wysłuchanego komunikatu na np. scenkę dramatyczną, ilustrację do tekstu, piosenkę, słuchowisko, utwór poetycki.

Na poziomie ponadpodstawowym uczeń:

1.     Analizuje przenośny sens wysłuchanego tekstu.

2.     Dokonuje przekładu wysłuchanego komunikatu, tworzy własne utwory na podstawie innego wysłuchanego tekstu.

PISANIE

Na poziomie podstawowym uczeń:

1.     Tworzy dłuższe wypowiedzi za pomocą zdań pojedynczych i złożonych, poprawne pod względem językowym i stylistycznym.

2.     Tworzy teksty informacyjne oraz teksty o charakterze instrukcji.

3.     Wprowadza dialog do opowiadania.

4.     Redaguje opowiadanie odtwórcze i twórcze ( umieszcza w nim opis przedmiotu, miejsca, cech bohatera, stosując odpowiednie słownictwo), prostą notatkę, podanie.

5.     Potrafi wypełnić druki urzędowe ( np. kwestionariusz ) i pocztowe ( np. telegram).

6.     Podejmuje próby spójnego opisu dzieła plastycznego (obraz, rzeźba).

7.     Streszcza tekst według kolejnych wydarzeń, zdaje sprawę (relacjonuje) wydarzenia przedstawione w utworze.

8.     Podejmuje próby opisu postaci rzeczywistej lub literackiej, biorąc pod uwagę cechy charakteru i osobowości.

9.     Sporządza plan wypowiedzi.

10.                       Stosuje zasady estetyki, graficznej organizacji tekstu oraz poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej redagowanych wypowiedzi.

Na poziomie ponadpodstawowym uczeń:

1.     Tworzy wypowiedzi zróżnicowane stylistycznie w zależności od zamiaru nadawcy, rodzaju odbiorcy komunikatu oraz sytuacji komunikacyjnej.

2.     Stosuje słownictwo odpowiednie dla celu i rodzaju wypowiedzi.

3.     Wzbogaca tekst dialogiem charakteryzującym bohatera, wprowadza słowa narratora (cytaty).

4.     Redaguje opowiadanie twórcze wzbogacone opisem przeżyć wewnętrznych bohatera oraz elementami opisu sytuacji, list oficjalny, różnego rodzaju notatki, sprawozdanie, np. z wycieczki, uroczystości szkolnej.

5.     Samodzielnie redaguje opis dzieła plastycznego (obraz, rzeźba).

6.     Charakteryzuje w przemyślany i pełny sposób postać rzeczywistą lub literacką; nazywa cechy charakteru, usposobienia, osobowości i ocenia postawę bohatera (wartości etyczne, motywy działania).

7.     Przejawia dbałość o estetykę zapisu, poprawność językową i stylistyczną, poprawia własne błędy ortograficzne i interpunkcyjne.

LEKTURY

1.     I. Jurgielewiczowa „Ten obcy”

2.     K. Dickens „Opowieść wigilijna”

3.     S. Lem „Bajki robotów”(„Uranowe uszy” „Wielkie lanie” „O maszynie cyfrowej…”)

4.     B. Prus „Z legend dawnego Egiptu”

5.     K. Makuszyński „Szatan z VII klasy”

6.     D. Defoe „Przypadki Robinsona Cruzoe”(fragmenty)

KONTROLI  I  OCENIE  OSIĄGNIĘĆ  UCZNIÓW  NA  LEKCJACH JĘZYKA  POLSKIEGO  PODLEGAJĄ:

1.     Aktywność i zaangażowanie ucznia na lekcji, m. in. skrupulatne prowadzenie zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń.

2.     Wypowiedzi ustne.

3.     Technika czytania i rozumienie czytanego tekstu.

4.     Recytacja.

5.     Wypowiedzi pisemne (wypracowania, notatki, plan wydarzeń)

6.     Prace klasowe, sprawdziany, kartkówki dotyczące treści gramatycznych, ortograficznych, znajomości lektur.

7.     Testy sprawdzające (diagnostyczne i sumujące).

8.     Dyktando.

9.     Inne prace dodatkowe, np. udział w konkursach, akademiach, aktywność na kółku przedmiotowym.

10.                       Praca w grupach.